Migline Paroumanou

MÀJ. 07.08.2023

Koz èk la mémwar

« Èt né si in lil sansa si in gran tèr.
Èt parèy mém ou ansa pa ditou.
Èt in moun solman.
Nou lé fé an dé morso, lo kor èk lo moral.
Lé dé i mèt ansanm po nou pèt en flèr.
Mi krwa ke listwar nout zansèt, sat nout gramoun i fé nout listwar zordi.
Tout se bann listwar lé kom galé moélon ki serv po mont lo mur nout kor èk nout
moral.
Nadfwa détrwa zistwar la shap lo may.
Nou artrouv anou èk lo trou dann kor, lo trou dann moral.
Lo kor ék lo moral i sobat po marsh ansanm, marsh komkifo.
Nout limazinasion, nout linkonsian i fé ansanm… Nou viv…
La Rénion néna in listwar si tan tèlman valab, si tan tèlman in takon do moun tout provenans la rankont azot. Mé lé vré lo sirkonstans té in pé malizé.
Lo kaloubadia de kolonizasion té in nafèr kom normal po détrwa zéropéin kaparèr ék krévèr la tèr. Zot la débarké, toutsuit lesklavaz la rivé, kom la rou sarèt. I suiv partou la pat bourik.
Lesklavaz té fine kalkilé : in ot tèr, in ot lang, in ot rolizion. Néna osi lo komandèr, lo propriétèr…
Kom in mèb, domoun la ni in zafèr. Kom tout zafèr li na poin lo moral.
Li lé kom in piédbwa fine arashé. Se bann domoun la i arriv pi kisoi fé bourzon kisoi pét en flèr.
I fo ésèy koz èk la mémwar po arriv mié war. Armont lo tan koz ek zimaz rèv èk foto ékrir nout listwar…
Tout bann domoun la nèt dann in tèr apré la koloni i port in poi lour mém bann
listwar avan. Lo bann zistwar lé lour si télman té dir, sinon lé lour si telman i mank.
De tout fason i fo nou boush lo trou néna dann nout kor èk dann lo moral.
I fo ke nou konpran sat nou vo, i fo nou krwa en nou.
Nou osi Rényoné, alon war, nou lé in moun si tan parèy lézot moun dési la tèr. »

Migline Paroumanou